Ayasofya
Ayasofya kelime anlamı olarak kutsal bilgelik demektir. (Aya kutsal, sofya ise bilgelik demektir.) Kutsal bilgelik Ortodoksluk mezhebinde Tanrı'nın üç niteliğinden biri sayılır.
Ayasofya'nın Tarihi
İlk Ayasofya 360 yılında Roma İmparatoru büyük Konstantin'in talimatı ile inşa edildi. Ancak çok sağlam olmadığı için 404 yılında İstanbul'da başlayan isyanlar ile birlikte yakıldı.
Bizans İmparatoru 2. Theodosius döneminde Ayasofya'nın yeniden inşa edilmesi kararı alındı. Bu sayede 415 yılında mimar Rufinos ikinci Ayasofya'yı inşaa etti. Bu yapıda 532 yılında çıkan ve yaklaşık 1 ay süren ayaklanmada yıkıldı. İsyanda yanlızca Ayasofya değil İstanbul'un büyük bir kısmı da yakıldı ve yıkıldı.
Bizans İmparatoru 1. Justinianus ortalık sakinleşince o dönemin en büyük yapılarından biri olan Süleyman Tapınağı'ndan daha büyük ve görkemli bir Ayasofya yapımı için talimat verdi.
Bu işi fizikçi İsidoros ile matematikçi Anthemius 'a verdi. İki büyük düşünür 532 yılında günümüze kadar ulaşan Ayasofya'nın yapımına başladı. 5 yıl gibi kısa bi sürede görkemli büyük ve harikulade Ayasofya'nın inşaası tamamlandı. Kilisenin açılışında 1. Justinianus "Ey Süleyman Şah seni yendim." demiştir.
Yaklaşık 15 yüzyıldır yıkılmayan bu mükemmel yapı yapılırken Efes'teki Artemis tapınağından Mısır'daki Güneş Tapınağı'ndan ve daha birçok tapınaktan getirilen sütunlar kullanıldı.
Restorasyonunda Mimar Sinan'ın imzası
1453 yılında Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethetti.
Fatih'in talimatiyla kilise onarıldı temizlendi ve camiye dönüştürüldü. Camiye dönüştürülünce Ayasofya'nın kubbesinde bulunan mozaiklerdeki insan yüzlerine zarar vermeden sıva ile kapatıldı. Bu sayede zarar görmeden günümüze kadar geldi. Bir caminin olmazsa olmazı olan minare de inşaa edildi.
Ayasofyayı günümüze kadar getiren asıl önemli restorasyonu 2. Selim döneminde Mimar Sinan yaptı. Mimar Sinan Ayasofya'nın aceleyle getirilmiş bir yapı olması nedeniyle yapılan büyük mimari hataları düzeltilerek sağlamlaştırıldı. Minareler inşaa edildi ve çevresini temizledi.
1 Şubat 1935 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün kararı ile müzeye çevrildi. Yüzyıllar sonra insan figürleri gün yüzüne çıktı.
Açılışından İstanbul'un fethine kadar 915 yıl kilise, 1453'ten 1934'te alınan karara kadar camii, 1934 yılında alınan karar ile müzeye dönüştürülen Ayasofya, 24 Temmuz 2020 gibi yakın bir tarihte tekrar camiye dönüştürüldü.
Yorumlar
Yorum Gönder